Het nieuwe schooljaar zorgt voor een drukke tijd. Zeker in het begin. Er moet veel geregeld worden en de agenda’s lopen snel vol met verschillende activiteiten. Een van die activiteiten is het traditionele jaarlijkse fotomoment: de schoolfotograaf komt langs voor de klassenfoto. Een fotolocatie moet geregeld worden, een fotograaf wordt gekozen en een tijds- en klassenindeling wordt gemaakt. Maar dat is nog niet alles.. Hoe zit het nou precies met privacy en de klassenfoto?
Allereerst: klassenfoto’s zijn foto’s met een groep leerlingen. Foto’s met personen zijn persoonsgegevens. De groepsfoto is immers te herleiden naar verschillende leerlingen. Wanneer er sprake is van persoonsgegevens is de privacywet (AVG) van toepassing. Dat betekent dat je niet zomaar foto’s mag maken en deze mag publiceren of verspreiden. Bovendien gaat het bij klassenfoto’s over persoonsgegevens van kinderen, een gevoelige doelgroep.
Grondslag
Kortom; je dient rekening te houden met de privacyregels. Dat betekent niet dat klassenfoto’s verboden zijn of censuurbalkjes over de gezichten moeten worden geplaatst. Wat betekent het dan wel? Voor iedere verwerking van persoonsgegevens is allereerst een grondslag nodig. Zo mag je als school persoonsgegevens verwerken wanneer er rechtstreeks sprake is van de uitvoering van je onderwijstaak, of de uitvoering van een wettelijke verplichting. Ook kan er in bepaalde gevallen sprake zijn van een zogenaamd gerechtvaardigd belang. Deze grondslagen zijn met betrekking tot de klassenfoto en andere foto’s en filmpjes van leerlingen niet van toepassing.
Onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) heeft de school de (rest)grondslag toestemming nodig voor het publiceren van foto’s en filmpjes van leerlingen. De school moet deze toestemming verzamelen bij de ouders. Gaat het om leerlingen van 16 jaar of ouder? Dan mag de leerling daarvoor zelf toestemming geven.
Wanneer je alle toestemmingen netjes schriftelijk of digitaal hebt vastgelegd, ben je al een heel eind. Wel dienen er nog afspraken met de schoolfotograaf gemaakt te worden. Werkt de fotograaf in opdracht van de school? In de meeste gevallen vloeien er voor het maken en verspreiden van de klassenfoto gegevens van de school naar de fotograaf. De school (als opdrachtgever en verwerkingsverantwoordelijke) dient daarom een verwerkersovereenkomst met de schoolfotograaf (als uitvoerder en verwerker) af te sluiten. Hierna kan je een beperkte set gegevens doorsturen naar de fotograaf. Houdt het doorsturen van persoonsgegevens zo beperkt mogelijk in het kader van dataminimalisatie.
De toestemming moet voldoen aan deze eisen:
De toestemming moet in vrijheid gegeven zijn;
De toestemming moet specifiek gericht zijn op een doel;
De toestemming moet via een duidelijke actieve handeling gegeven worden;
Er moet voldoende duidelijke informatie worden aangeboden bij het geven van toestemming.
Informeren
Vergeet tenslotte niet om het proces en de werkwijze rondom de schoolfotograaf in begrijpelijke taal in de privacyverklaring op te nemen, zodat voor iedereen de werkwijze van de school hierin helder is. Houd rekening met de privacy van je leerlingen. Het maken van een klassenfoto is niet verboden en censuurbalkjes zijn al helemaal niet nodig, zorg wel dat je toestemming van ouders goed geregeld hebt en maak heldere afspraken met de schoolfotograaf.
Juriaan van de Wege
Privacyjurist / Functionaris Gegevensbescherming